Συνέντευξη Τύπου ΚΕΘΕΑ για την περικοπή της επιχορήγησης

ΕΣΗΕΑ, 13 Σεπτεμβρίου 2011

Γεράσιμος Νοταράς, πρόεδρος του ΔΣ ΚΕΘΕΑ

            Εντελώς αιφνιδιαστικά στις 26 Αυγούστου το Υπουργείο Οικονομικών περιέκοψε με απόφασή του την επιχορήγηση προς το ΚΕΘΕΑ για το τρέχον έτος από τα 23 εκατομμύρια ευρώ στα  11,270, περικοπή που αντιστοιχεί σε 51%. Τα 11,270 είναι το ποσό που έχει ήδη λάβει φέτος το ΚΕΘΕΑ μέχρι και τον Ιούλιο και αφορά τις ανάγκες του πρώτου εξαμήνου.  Αυτό πρακτικά σημαίνει  στάση πληρωμών από πλευράς Υπουργείου Υγείας , η οποία βυθίζει τον οργανισμό σε αβεβαιότητα, είτε πρόκειται για τελεσίδικη απόφαση είτε για στρατηγική του τύπου «μηδενίζουμε, για να ξεκινήσουμε τη διαπραγμάτευση από μηδενικό σημείο», οπότε κανείς πρέπει να θεωρεί τον εαυτό του ευχαριστημένο ακόμα και με ψίχουλα.

Η στάση πληρωμών, όπως παρουσιάζεται μέχρι σήμερα, καθώς παρά τα επανειλημμένα διαβήματά μας δεν έχουμε καμία επίσημη ενημέρωση ότι η κατάσταση μπορεί να διαφοροποιείται, έχει σημαντικές επιπτώσεις στο πανελλαδικό δίκτυο υπηρεσιών του ΚΕΘΕΑ, που υποστηρίζει ετησίως περίπου 15.000 άτομα, χρήστες νόμιμων και παράνομων ουσιών, στην κοινωνία και τη φυλακή, καθώς και τις οικογένειές τους. Όπως ήδη γνωρίζετε, από τη δημοσιοποίηση του ετήσιο απολογισμού μας το ΚΕΘΕΑ το 2010 υποστήριξε:

·         3.200 χρήστες στα Συμβουλευτικά του Κέντρα, τις πύλες του δικτύου υπηρεσιών του

·         1.700 άτομα σε Θεραπευτικές Κοινότητες και Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης

·         2.000 κρατούμενους χρήστες με προγράμματα συμβουλευτικής και θεραπείας στις φυλακές

·         1.700 χρήστες δρόμο με προγράμματα άμεσης πρόσβασης και βοήθειας

·         6.000 μέλη οικογενειών με πρόβλημα χρήσης και εξάρτησης στους κόλπους τους

·         700 άτομα στα ειδικά προγράμματα για εξαρτημένους από το αλκοόλ και για μετανάστες

Αν το ΚΕΘΕΑ υποχρεωθεί σε διακοπή της λειτουργίας του αυτή τη στιγμή, τις υπηρεσίες του θα στερηθούν χιλιάδες εξαρτημένοι και οικογένειες, μεταξύ των οποίων και άνθρωποι που θα βρεθούν κυριολεκτικά στο δρόμο γιατί δε διαθέτουν στέγη και κοινωνική στήριξη.

Τα 23 εκατομμύρια ευρώ, που ήταν εγγεγραμμένα στο προϋπολογισμό μας για το 2011,  αποτελούν την «κόκκινη γραμμή» για την εύρυθμη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ και καλύπτουν πραγματικές και ανελαστικές δαπάνες:

Σε 17,8 εκατομμύρια ευρώ ανέρχονται οι δαπάνες μισθοδοσίας και προορίζονται για 525 μέλη προσωπικού, η συντριπτική πλειονότητα του οποίου βρίσκεται στην «πρώτη γραμμή», χωρίς να περιλαμβάνει βοηθητικό ή  φυλακτικό προσωπικό, στελεχώνοντας 100 μονάδες σε 23 πόλεις και σε 15 σωφρονιστικά καταστήματα όλη της χώρας.

Σε 5,8 εκατομμύρια ευρώ ανέρχονται τα λειτουργικά έξοδα, δηλ. οι δαπάνες στέγασης, διατροφής και θέρμανσης στα προγράμματα. Οι δαπάνες αυτές αφορούν κυρίως υλικά και όχι catering, συνεργεία καθαρισμού ή φύλακες, καθώς,  υπενθυμίζουμε,  οι εργασίες που είναι απαραίτητες  για την καθημερινή λειτουργία και διαβίωση γίνονται από τα ίδια τα μέλη και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας τους.

Για την εκτέλεση  των απολύτως απαραίτητων έργων ασφάλειας και υγιεινής το ΚΕΘΕΑ χρειάζεται 1,4 εκατομμύρια ευρώ. Για παράδειγμα το 50% του ποσού αυτού προορίζεται για τη στατική ενίσχυση κτιρίου του ΚΕΘΕΑ στη Θεσσαλονίκη για το Κέντρο Υποδοχής και Επανένταξης Αποφυλακισμένων.

Το ΚΕΘΕΑ με δική του πρωτοβουλία, από τότε που η χώρα μπήκε στην περιπέτεια της οικονομικής κρίσης, πραγματοποίησε μείωση των δαπανών του κατά 17,5%. Έτσι από τα 30,3 εκατομμύρια ευρώ  που δαπάνησε το 2009, τα μείωσε στα 26,5εκατομ. το 2010, ενώ για  το 2011 θα έχει δαπάνες 25 εκατομμύρια.

Η επιχορήγηση προς το ΚΕΘΕΑ τα προηγούμενα χρόνια ήταν στάσιμη και ακολούθησε δυστυχώς φθίνουσα πορεία. Ήταν  24 εκατομμύρια το 2009. Αντίστοιχο ποσό είχε εγκριθεί και για το 2010, το οποίο, ωστόσο, ύστερα από διαδοχικές και αντιφατικές μεταξύ τους αποφάσεις μειώθηκε κατά 8%, φτάνοντας τα 22,080 εκατομμύρια ευρώ.  Από πλευράς Υπουργείου Υγείας υπήρχαν διαβεβαιώσεις για την κάλυψη της διαφορά του 8% του 2010, καθώς και για ενίσχυση με 2 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον, ώστε να μπορούμε να προχωρήσουμε στην ανάπτυξη νέων μονάδων. Ενώ λοιπόν περιμέναμε συμπληρωματική επιχορήγηση 4 περίπου εκατ. ευρώ, η οποία, μεταξύ άλλων, θα μας επέτρεπε να ανταποκριθούμε σε μεγάλο μέρος από τα 20 αιτήματα τοπικών κοινωνιών για δημιουργία «στεγνών» προγραμμάτων στην περιοχή τους, ξαφνικά βρεθήκαμε στο κενό. Και αυτό, ενώ ο οργανισμός αποτελεί πρότυπο επιχορηγούμενου φορέα:

·         Προτάσσουμε τη διαφάνεια, εφαρμόζοντας διαδικασίες εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου, καταθέτοντας κάθε χρόνο στα αρμόδια Υπουργεία έκθεση ορκωτών ελεγκτών, δημοσιοποιώντας σε ετήσια βάση τα αποτελέσματά μας με συνέντευξη Τύπου και αποστέλλοντας τη σχετική αναλυτική έκθεση που εκδίδουμε σε Πολιτεία και φορείς.

·         Εφαρμόζουμε διαδικασίες εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης και διαθέτουμε διεθνή αξιολόγηση από Επιτροπή ειδικών.

·         Καλύπτουμε μέρος των δαπανών μας μέσα από δραστηριότητες αυτοχρηματοδότησης.

·         Επιδιώκουμε την εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών στο έργο της απεξάρτησης, και το έργο μας υποστηρίζεται από 14 Συλλόγους Οικογένειας με πάνω  από 10.000 μέλη σε όλη την Ελλάδα.

·         Διαθέτουμε αιρετό, μη αμειβόμενο  Διοικητικό Συμβούλιο, όπου συμμετέχουν μέλη της ελληνικής κοινωνίας με διάθεση να προσφέρουν εθελοντικά στο έργο του οργανισμού.

·         Εφαρμόζουμε αξιοκρατικές διαδικασίες πρόσληψης μέσα από την επιλογή του προσωπικού από διαφορετικές επιτροπές  και την εντατική θεωρητική και βιωματική εκπαίδευση, η οποία περιλαμβάνει δίμηνο  trainingστα θεραπευτικά προγράμματα. Η διαδικασία αυτή αποσκοπεί στην προσεκτική διερεύνηση των προσόντων και των κινήτρων των υποψηφίων.

·         Η περικοπή που εξαγγέλθηκε δεν έχει μόνο δραματικές επιπτώσεις στην παροχή υπηρεσιών και τους εξυπηρετούμενους, αλλά τινάζει στον αέρα και την προσπάθειά μας για αυτοχρηματοδότηση, δημιουργώντας σύγχυση και αβεβαιότητα σε τρίτους. Για παράδειγμα το Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος αποφάσισε τη χρηματοδότηση του ΚΕΘΕΑ με 1 εκατομμύριο ευρώ για την επισκευή κτηρίου στο κέντρο της Αθήνας, το οποίο θα στεγάσει έναν Σταθμό Άμεσης Βοήθειας. Οι τελευταίες εξελίξεις δημιουργούν εύλογα ερωτήματα για το αν το ΚΕΘΕΑ θα μπορεί να θέσει σε λειτουργία το Σταθμό. Κάτι ανάλογα ισχύει και με τα ΕΣΠΑ, καθώς η βιωσιμότητα των προγραμμάτων αποτελεί προϋπόθεση για τη χρηματοδότησή τους.

Όπως γνωρίζετε, τις προηγούμενες μέρες δόθηκε στη δημοσιότητα το νομοσχέδιο του Υπουργείο Δικαιοσύνης για τα ναρκωτικά. Το ΚΕΘΕΑ με ικανοποίηση είδε να υιοθετούνται σε αυτό πολλές από τις προτάσεις που είχε κατά καιρούς καταθέσει για τον προσανατολισμό της νομοθεσίας στη θεραπεία και όχι τον εγκλεισμό. Οι 3 άξονες του νομοσχεδίου αφορούν πρώτον την καθιέρωση ενός πιο αναλογικού συστήματος ποινών, οδηγώντας σε εξορθολογισμό του, δεύτερον την αναγνώριση του δικαιώματος των χρηστών σε θεραπεία και την προώθησή της έναντι του εγκλεισμού και τρίτον τον εθνικό σχεδιασμό για τα ναρκωτικά. Ωστόσο οι περικοπές τραβάνε το χαλί κάτω από τα πόδια των οργανισμών θεραπείας, οι οποίοι θα έπρεπε να συμβάλλουν στην εφαρμογή του παρέχοντας υπηρεσίες πρόληψης, θεραπείας και κοινωνικής επανένταξης. Η προβλεπόμενη από το νομοσχέδιο δυνατότητα απεμπλοκής  των χρηστών από το φαύλο κύκλο της εξάρτησης και της παραβατικότητας με την ένταξη τους σε θεραπευτικές δομές εντός και εκτός φυλακής προϋποθέτει επέκταση και ενίσχυση των  δομών αυτών.  Προϋποθέτει τη στελέχωσή τους με εξειδικευμένο προσωπικό και την εξασφάλιση κατάλληλων υποδομών.

Μια εθνική στρατηγική για τα ναρκωτικά προϋποθέτει, εκτός από τη νομοθετική αλλαγή, την ενίσχυση των φορέων. Το κόστος δεν θα ξεπερνούσε τα ο,ο5 € την ημέρα για κάθε φορολογούμενο πολίτη. Αν από τους φόρους που πληρώναμε σήμερα 0,05 ευρώ πήγαιναν στου φορείς θεραπείας, μέσα σε ένα έτος θα εξασφαλίζονταν 82 εκατομμύρια ευρώ, δηλ., θα υπερκαλύπτονταν το ποσό που έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό του 2011 για τους φορείς θεραπείας (62 εκατ. €, εκ των οποίων 23 για το ΚΕΘΕΑ, 30 για τον ΟΚΑΝΑ και 9 για τα Κέντρα Πρόληψης).